Steinbuch

Deze blog verscheen eerder op 14 december 2019 als column in de serie Vooruit, in de zaterdag bijlage van het Financieel Dagblad. De beste columns van de afgelopen anderhalf jaar zijn nu verzameld in ons boek. See here for the English version.

Het is bijna de kortste dag van het jaar. Wat betekent de winter voor het energiegebruik van onze auto? Die vraag houdt veel nieuwe elektrische rijders bezig, zo lees ik op de sociale media. Net als bij benzine- en dieselauto’s, is het verbruik van elektrische auto’s hoger in de winterkou dan in de zomer.

Hoe komt dat? Hoeveel energie je auto kost, hangt voornamelijk af van de rolweerstand van de banden en de luchtweerstand. Daarnaast is het rendement van de aandrijving van belang. Het versnellen kost geen energie, want dit wordt opgeslagen in de vorm van kinetische of bewegingsenergie. Los van verliezen, krijg je deze energie weer terug bij het afremmen. Tenminste, als je de mechanische remmen niet gebruikt. Je kunt de auto beter laten uitrollen.

De rolweerstand van een auto is gunstiger met een goede, en vooral niet te lage bandenspanning. Houd er rekening mee dat na een tijdje rijden de bandenspanning zomaar 0,3 bar kan oplopen als gevolg van de opwarming van de lucht in de banden. Dus wel flink oppompen, maar net niet maximaal. Controleer in ieder geval regelmatig de bandenspanning.

De luchtweerstandskracht is lineair afhankelijk van de luchtdichtheid en kwadratisch van de snelheid. De luchtdichtheid is hoger bij lagere temperaturen, het verschil tussen -10 en +30 graden is zelfs 15%. Als in de winter de luchtdichtheid 15% hoger is, levert dat een 15% hogere luchtweerstand op. De kwadratische afhankelijkheid van de snelheid verklaart waarom 100 km/u beter is dan 130 km/u.

Bij verbrandingsmotoren is de aandrijving in de winter minder efficiënt. Samen met de hogere luchtdichtheid zorgt dit voor een gemiddeld 10 à 15% hoger benzine- of dieselverbruik. Voor elektrische auto’s geldt min of meer hetzelfde. Het effect van de hogere luchtdichtheid is gelijk. En ook hier is de aandrijving minder efficiënt: de batterij werkt beter bij 20 graden dan bij 0 graden.

Veel moderne elektrische auto’s hebben een batterijmanagementsysteem, inclusief actieve temperatuurregeling. Maar dit kost uiteraard wel vermogen. Het helpt als je de batterij kunt voorverwarmen als je nog aan de laadpaal staat. Daarbij is de verwarming van het interieur bij een benzineauto een restproduct van het verbrandingsproces, terwijl dit bij een elektrische auto extra energie kost. Vandaar dat de meeste elektrische auto’s ook stoelverwarming hebben, het interieur kan dan een graadje lager.

Ik rijd zelf in de zomer gemiddeld 170 Wh/km, dus ongeveer 6 km per kWh. Dat is in de winter 210 Wh/km, oftewel 4,5 km per kWh. Ik heb dus ongeveer 25% minder bereik in de winterperiode. Goed om te weten als je net je eerste elektrische auto hebt gekocht. Let dus in elk geval op voorverwarmen en een goede bandenspanning. Dit laatste geldt uiteraard ook als je fossiel rijdt.