Campussen Zuidoost-Brabant krijgen pool van meer dan vijfhonderd elektrische auto’s
NXP, de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM), AutomotiveNL en Driessen Autogroep slaan de handen ineen om in Zuidoost-Brabant een zeer omvangrijk innovatieplatform met elektrische 
voertuigen op te zetten. Medewerkers van de vier regionale kenniscampussen – de High Tech Campus Eindhoven, de AutomotiveCampusNL en de TU/e-campus – gaan gezamenlijk rijden met een vloot van minimaal vijfhonderd elektrische voertuigen. Vehicle for Innovation Brabant electric (VIB-e) adresseert zodoende niet alleen de uitdaging om het aantal elektrische voertuigen in Nederland een flinke boost te geven, maar moet ook leiden tot een aantal innovaties die de grootschalige introductie van de elektrische auto wezenlijk versnellen. Een gesprek met NXP, TU/e en BOM.
‘Bij NXP Nederland werken meer dan duizend collega’s in R&D, waarvan een belangrijk deel voor de Business Unit Automotive’, opent Martijn van der Linden van NXP het gesprek. ‘Als je bedenkt dat vrijwel alle nieuwe auto’s in de wereld chips van NXP bevatten – en dat daarvan grofweg een derde wordt geproduceerd bij NXP Nijmegen – kom je al snel tot de conclusie dat bij ons bedrijf honderden ‘engineers’ werken met een passie voor (auto)techniek. De belangstelling voor elektrische auto’s – in combinatie met het ontwikkelen van applicaties – is dan ook bovengemiddeld groot. Daarbij kunnen wij kunnen in Nederland steeds meer wegen aanleggen, maar wij er van overtuigd dat het beter is om onze kennis en technologie in te zetten om de huidige infrastructuur beter te benutten. Het aantal mogelijkheden is haast oneindig als de auto’s op de weg onderdeel zijn van een samenhangende ict-infrastructuur zoals wij bij VIB-e beogen.’
Smart box
Hans Brouwhuis (NXP) vult aan: ‘Om er voor zorg te dragen dat mensen in de elektrische auto’s gaan rijden is het zaak – en zeker in deze crisistijd de kosten tot acceptabele hoogte terug te brengen. Dat is te realiseren door de werkgever een elektrische bedrijfsauto beschikbaar te laten stellen aan de VIB-e-deelnemer die daarmee naast zijn woon-werkverkeer kilometers en andere zakelijke kilometers zijn privékilometers kan maken.’
Als tegenprestatie zijn de berijders met hun voertuig onderdeel van het innovatieplatform dat VIB-e vormt. ‘Het is ontzettend belangrijk dat wij alle auto’s kunnen uitrusten met een smart box die data verzamelt en deze beschikbaar stelt aan internationale innovators’, vervolgt Brouwhuis. ‘VIB-e is straks met recht een omgeving waar innovators nieuwe producten en diensten kunnen uittesten en hun “spel” kunnen spelen. Met de omvangrijke voertuigpool die wij willen genereren, zijn wij straks als eerste ter wereld in staat om serieuze proeven met energiemanagement uit te voeren. Hierdoor wordt bijvoorbeeld snel duidelijk of er voldoende opslag in het elektriciteitsnetwerk beschikbaar is om pieken op te vangen. Een van de leuke aspecten is dat VIB-e ook voor kleine ondernemingen wordt opengesteld. Geen enkel merk of bedrijf wordt uitgesloten.’
Slimste vierkante kilometer
De unieke karakteristieken van VIB-e liegen er al met al niet om: niet alleen de grootte van de voertuigpool is uniek, maar in tegenstelling tot alle andere proeftuinen in Nederland wordt ook een open innovatieplatform gerealiseerd. In de komende twaalf maanden wil VIB-e helpen om het grootste aantal elektrische voertuigen op de slimste vierkante kilometer ter wereld herbergen. De slimste vierkante kilometer – Brainport Regio Eindhoven kreeg deze titel in 2011 toebedeeld – moet vervolgens de ‘place to be’ zijn als het gaat om experimenten omtrent elektrisch vervoer en smart grids.
Volgens Brouwhuis zijn er voor NXP twee redenen geweest om VIB-e te initiëren. ‘Enerzijds wil ons bedrijf zich als goede werkgever positioneren en groene activiteiten en initiateven ten faveure van onze medewerkers te ondersteunen. Anderzijds bestaat er ook vanuit onze bedrijfsactiviteiten interesse in open innovatie en het ontwikkelen van nieuwe “enabling technologies”. NXP wil op termijn een actieve rol spelen in de markt van elektrisch vervoer en smart grids.’
Smart charging
Een van de eerste onderzoeksprojecten die op het VIB-e platform wordt uitgevoerd, wordt gestart door Enexis. Lennart Verheijen (Enexis) over dat project: ‘Als je zoveel elektrische auto’s op één plek wilt opladen – zoals binnen VIB-e – dan is er een reële kans dat het lokale elektriciteitsnetwerk op piekmomenten overbelast raakt met stroomuitval tot gevolg. Dit is te omzeilen door simpelweg niet alle auto’s tegelijkertijd op te laden, maar smart charging toe te passen. Smart charging zorgt ervoor dat de het laadgedrag van auto’s zo aangestuurd wordt dat enerzijds overbelasting voorkomen wordt en lokaal geproduceerde duurzame energie zo efficiënt mogelijk benut wordt. Anderzijds wordt met smart charging bij het laadproces rekening gehouden met wensen van gebruikers, zodat iedereen op tijd geladen is. Enexis werkt al enkele jaren aan smart charging-oplossingen en heeft hiervoor ook het zogenaamde Open Smart Charging Protocol ontwikkeld. De High Tech Campus wordt de eerste locatie wereldwijd waar smart charging op een dusdanige schaalgrootte toegepast zal worden.’
Elektrisch verbonden
Voor de BOM is het provinciale programma elektrisch rijden en slimme netwerken de voornaamste driver. ‘De combinatie van elektrisch vervoer en intelligente netten vormt een unique selling point van Noord-Brabant’, stelt Marc de Haas, programmamanager bij de BOM. ‘VIB-e bevindt zich op het grensvlak van elektrisch rijden en smart grids. Het project gaat daarbij zowel innovatie als werkgelegenheid opleveren.’
Ook de betrokkenheid van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) is volgens hoogleraar Maarten Steinbuch een vanzelfsprekendheid. ‘Vorig jaar hebben wij als universiteit een aantal Renault Twizy’s aangeschaft om te gebruiken voor pendelvervoer tussen onze eigen campus en de automotive campus in Helmond. Destijds ontstond ook het gekke idee om met tien medewerkers van de TU/e gezamenlijk een Tesla Model S aan te schaffen. Deze zouden wij dan allen één maand per kalenderjaar tot onze beschikking hebben. De juridische en fiscale constructie werd echter te complex waardoor dit in de praktijk niet gelukt is. Het idee inspireerde mij echter enorm. Ik besefte dat onder de bewoners van de TU/e-campus de belangstelling voor elektrische voertuigen groot is. Uiteindelijk is door gesprekken met diverse partners het idee voor VIB-e ontstaan. Mijn inziens is het een fantastisch project waarmee de campussen elektrisch verbonden worden. Bovendien wordt innovatie mogelijk gemaakt en wordt de gedachte van ‘living lab’ concreet ingevuld.’
Crux
‘Midden vorig jaar zijn alle partijen met elkaar in gesprek geraakt’, vult De Haas aan. ‘Eén belangrijk aspect hadden wij gemeen: wij waren op zoek naar een grootschalig innovatieplatform voor elektrisch vervoer. Uiteindelijk wordt dit platform met VIB-e gecreëerd, mede door de financiële hordes weg te nemen om te komen tot een grote pool met elektrische voertuigen. Als wij daarbij in het eerste jaar een afdoende grote pool met voertuigen weten te realiseren, hopen wij in het tweede jaar het project uit te kunnen breiden met investeringen in zonne-energiesystemen. Enerzijds op de campussen, maar anderzijds hopen wij de berijders te stimuleren hun voertuigen ook thuis met zonnestroom te laden.’
De eerste voortekenen voor VIB-e zijn in ieder geval gunstig. Nu er meer en meer modellen elektrische auto’s op de markt komen, de prijzen dalen, de infrastructuur meer en meer landelijk dekkend is en de technologie wordt doorontwikkeld, is de tijd volgens de initiators dan ook rijp om via VIB-e de elektrische auto naar een breder publiek te brengen. ‘En bij het op grote schaal uitrollen van elektrisch vervoer hoort natuurlijk ook een smart grid’, stelt Brouwhuis. ‘Zeker als je in ogenschouw neemt dat de hoeveelheid decentrale opgewekte energie snel toeneemt. Het mes snijdt immers aan twee kanten. De vraag naar elektriciteit neemt door de komst van elektrische voertuigen toe en anderzijds wordt de voorspelbaarheid van energieopwekking lager door bijvoorbeeld wind- en zonne-energie. Als in een wijk iedereen bij thuiskomst zijn of haar elektrische auto, fiets of scooter gaat laden, kan dit tot lokale netinstabiliteit leiden. Binnen VIB-e kunnen straks slimme oplossingen voor dergelijke problematiek op omvangrijke schaal getest worden.’
Steinbuch besluit: ‘En de slimme oplossingen zijn talrijk. Van geïntegreerde verkeersmanagementsystemen tot nieuwe mobiliteitsservices. De mogelijkheden zijn in feite eindeloos als de elektrische voertuigen als “connected car” onderdeel uitmaken van een samenhangende IT-infrastructuur. Overigens zal VIB-e als living lab functioneren voor proeven met smart mobility-toepassingen. Mede daarom werken wij ook samen met het Dutch Integrated Test site for Cooperative Mobility (DITCM) op de AutomotiveCampusNL. Kortom, met VIB-e willen wij een ongekend innovatief platform creëren. Het aantal voertuigen – tenminste vijfhonderd en bij voorkeur zelfs duizend – is uiteindelijk doorslaggevend voor het succes.’
————————————————————————————————
Deze tekst is met goedkeuring overgenomen uit e-Mobility Magazine
————————————————————————————————
Steinbuch 